
Uşaqların inkişafında önəmli rolu olan piramida oyuncaqlarının nə kimi faydası var?
Naz Mirza
Uşaqların inkişafında önəmli rolu olan piramida oyuncaqlarının nə kimi faydası var?
Bu tip piramida oyuncaqları uşağın inkişafına bir neçə cəhətdən faydalıdır:
1. Motor bacarıqların inkişafı – Üzüyü çubuğa keçirmək incə motor bacarıqlarını və əl-göz koordinasiyasını gücləndirir.
2. Rəng və forma tanıma – Uşaq müxtəlif rəngləri və formaları ayırd etməyi öyrənir, bu da vizual qavrayışını inkişaf etdirir.
3. Məntiq və problem həlli bacarıqları – Üzükləri düzgün sıraya düzmək uşağın məntiqi düşünmə və problem həll etmə qabiliyyətini artırır.
4. Sıra və ölçü anlayışı – Kiçikdən böyüyə və ya böyüdən kiçiyə düzülmə qaydasını anlamaq uşağın ardıcıllıq və nizam-intizam barədə biliklərini formalaşdırır.
5. Konsentrasiya və səbr – Oyuncaq uşağın diqqətini cəmləməyə və tapşırığı tamamlamaq üçün səbirli olmağa kömək edir.
6. Əl bacarığının təkmilləşdirilməsi – Barmaqlarla üzükləri tutmaq və yerinə qoymaq gələcəkdə qələm tutmaq kimi bacarıqlara hazırlıq görməyə kömək edir.
Bu tip oyuncaqlar 6 aydan başlayaraq 2-3 yaşadək uşaqlar üçün tövsiyə olunur və onların erkən inkişafına müsbət təsir göstərir.
7. İkitərəfli beyin inkişafı – Oyuncaq həm sağ, həm də sol beyin yarımkürələrinin aktivliyini artırır. Sağ yarımkürə rəng və formaları tanımağa, sol yarımkürə isə məntiqi və ardıcıllığı dərk etməyə kömək edir.
8. Duyğusal və sosial bacarıqlar – Uşaq bu oyuncağı oynayarkən valideynlər və ya digər uşaqlarla ünsiyyətdə ola bilər. Bu, paylaşma, gözləmə və qarşılıqlı oyun kimi sosial bacarıqların inkişafına töhfə verir.
9. Dili inkişaf etdirmək – Valideynlər və ya böyüklər oyuncağı təqdim edərkən rənglər, ölçülər və hərəkətlər haqqında danışarlarsa, uşağın yeni sözləri öyrənməsinə və nitq bacarıqlarını inkişaf etdirməsinə kömək edə bilərlər.
10. Müstəqil oyun bacarığı – Uşaq tədricən oyunu özü oynamağa başlayır və bu, onun müstəqilliyini artırır. Müstəqil qərar vermə və problem həll etmə vərdişləri inkişaf edir.
11. Səbəb-nəticə əlaqəsinin başa düşülməsi – Uşaq üzükləri bir-bir yerinə taxdıqca onların necə üst-üstə yığıldığını və hansı qaydada işlədiyini anlayır. Bu, onun səbəb-nəticə əlaqələrini dərk etməsinə kömək edir.
12. Yaradıcı düşüncə və təcrübə aparmaq – Uşaq üzükləri fərqli qaydada düzərək yeni kombinasiyalar sınaya bilər, bu da onun yaradıcılığını artırır.
13. Sensomotor inkişaf – Uşaq üzükləri tutduqda, çevirib çubuğa keçirdikdə və onları yığışdırdıqda əllərinin toxunma hissiyatı inkişaf edir. Bu, ətraf mühiti daha yaxşı dərk etməsinə kömək edir.
14. Ritm və ardıcıllıq hissinin formalaşması – Oyuncaq vasitəsilə uşaq obyektlərin bir-birinin ardınca necə düzülməli olduğunu dərk edir ki, bu da gələcəkdə riyazi düşüncənin inkişafına zəmin yaradır.
Bu cür piramida oyuncaqları uşaqların hərtərəfli inkişafına kömək edən sadə, lakin çox effektiv vasitələrdən biridir.
15. Koordinasiya və balans hissinin inkişafı – Üzükləri yığarkən uşaq onları düzgün yerləşdirmək üçün tarazlıq hissini və əl-göz koordinasiyasını gücləndirir. Bu bacarıqlar gələcəkdə yazı yazmaq, geyinmək kimi gündəlik fəaliyyətlər üçün çox vacibdir.
16. Əzələ gücünün və çevikliyin artırılması – Uşaq üzükləri götürdükcə, sıxdıqca və yerinə yerləşdirdikcə kiçik əzələləri (xüsusilə barmaq və bilək əzələləri) möhkəmlənir. Bu, gələcəkdə daha mürəkkəb hərəkətlərin icrası üçün əhəmiyyətlidir.
17. Problem həll etmə və strateji düşünmə – Uşaq oyuncağı oynayarkən bəzi üzüklərin digər üzüklərdən böyük olduğunu başa düşür və onları düzgün qaydada düzmək üçün düşünmə qabiliyyətini işə salır. Bu, erkən yaşda strateji düşünmə bacarıqlarını formalaşdırır.
18. Diqqət və səbrin artırılması – Piramidanı tamamlamaq üçün uşaq diqqətini toplamalı və səbirli olmalıdır. Bu bacarıqlar gələcəkdə məktəb mühitində dərsləri dinləmək və tapşırıqları yerinə yetirmək üçün mühüm rol oynayır.
19. Musiqi və ritm anlayışının inkişafı – Üzükləri çırpmaq, yerə vurmaq və ya bir-birinə toxundurmaqla uşaq müxtəlif səslər kəşf edir. Bu, onun səs və ritmə qarşı həssaslığını artırır və gələcəkdə musiqi duyumunun inkişafına kömək edə bilər.
20. Özünüifadə və emosional inkişaf – Uşaq oyuncağı fərqli yollarla istifadə etdikdə və müxtəlif kombinasiyalar yaratdıqda, bu, onun emosional ifadəsinə və fərdi üslubunun inkişafına töhfə verir.
21. Kompüter və texnologiya bacarıqlarına ilkin hazırlıq – Oyuncaq kodlaşdırma və riyazi ardıcıllıq anlayışlarına bənzər şəkildə işlədiyi üçün gələcəkdə uşaqda məntiqi və strukturlaşdırılmış düşünmə bacarıqlarını inkişaf etdirə bilər.
22. Sosial oyun və əməkdaşlıq bacarıqlarının inkişafı – Uşaq bu oyuncağı digər uşaqlarla birlikdə oynadıqda, onlar bir-birinə kömək etməyi, birlikdə işləməyi və qaydalara riayət etməyi öyrənirlər.
23. Təkrarlama və yaddaşın gücləndirilməsi – Uşaq üzükləri dəfələrlə yığıb dağıtdıqca, beyin bu prosesləri daha yaxşı yadda saxlayır və tanış tapşırıqları daha tez yerinə yetirməyə başlayır. Bu, onun yaddaşının inkişafına kömək edir.
24. Məkan düşüncəsinin formalaşması – Uşaq müxtəlif ölçülü üzüklərin necə yerləşdirildiyini anlamaqla məkan düşüncəsini inkişaf etdirir. Bu, gələcəkdə riyaziyyat, mühəndislik və memarlıq kimi sahələrə marağın yaranmasına səbəb ola bilər.
25. Sakitləşdirici və stressi azaltma təsiri – Bu tip oyunlar uşaqlar üçün sakitləşdirici ola bilər. Xüsusilə hiperaktiv və ya narahat uşaqlar üçün üzükləri ardıcıl şəkildə yerləşdirmək və sıraya düzmək rahatlıq verən bir fəaliyyət ola bilər.
Bu oyuncağın sadə görünməsinə baxmayaraq, uşağın inkişafına çoxşaxəli təsir göstərdiyini görmək mümkündür. Bu səbəbdən, valideynlər və tərbiyəçilər bu tip inkişafetdirici oyuncaqları uşaqlar üçün seçməyə xüsusi diqqət yetirməlidirlər.
Naz Mirza